پیانوها یکی از گسترده‌ترین و متنوع‌ترین انواع سازهای موسیقی هستند که لقب پادشاه سازها را نیز دارند. با این ساز میتوانیم انواع سازها را با یکدیگر ادغام کرده و تجربه‌ای لذت بخش از دنیای موسیقی را تجربه کنیم. به دلیل کامل بودن و گستردگی نت‌های موسیقی در پیانو، برای تک نوازی نیز مناسب است. پیانو یک ساز صفحه‌کلید چندمنظوره است که به طور گسترده در موسیقی غربی و شرقی برای همراهی، ترکیب، تک نوازی و به عنوان کمک تمرین مورد استفاده قرار میگیرد. صدا در پیانو از طریق ضربه زدن سیم‌های فلزی به چکش‌های پشمی ایجاد میشود و ارتعاشات به وسیله پل به یک صفحه صدایی منتقل میشوند.
واژه پیانو یک شکل کوتاه از واژه "پیانوفورته" است که به ترتیب از نام ایتالیایی اصلی برای این ساز، "گراویچمبالو کول پیانو افورته" یا "gravicèmbalo col piano e forte" گرفته شده است که به معنای کنترل کننده دستیار با صداهای نرم و بلند است. نام "پیانوفورته" یک اصطلاح رسمی محسوب میشود و به ندرت استفاده میشود.
انواع ساز پیانو
همانطور که گفته شد پیانو دارای أنواع مختلفی است و این تفاوت در شکل ظاهری و آکوستیک بودن یا دیجیتال بودن آن میباشد. در پیانوهای آکوستیک صدای بصورت مکانیکی ایجاد میشود که هنگام فشار دادن کلید، چکش انتهایی آن کلید به سیم‌های داخلی پیانو برخورد کرده وباعث تولید صدا میشود. در پیانوهای دیجیتال نیز همانطور که از نام آن مشخص است، تولید صدا بصورت دیجیتالی تولید میشود و ماهیت مکانیکی ندارد. به همین دلیل برخی این پیانوها را نوعی کیبورد تلقی میکنند در صورتیکه صدای این نوع از پیانو ها بسیار شبیه به پیانوهای آکوستیک بوده و در مدل‌های بالارده‌ی آن‌ها لمس کلیدها نیز تجربه‌ای بسیار شبیه به پیانوهای آکوستیک دارد. در ادامه چند مورد از أنواع ساز پیانو به همراه توضیحات و شکلشان را بررسی میکنیم.
- پیانوی گرند (Grand Piano)
پیانوی گرند که نوعی پیانوی آکوستیک میباشد، روش ساخت بسیار منحصر به فردی دارد و با روش ساخت خود شناخته میشوند. سیم‌ها و صفحه‌ی صدا به صورت افقی قرار گرفته اند و چکشی که به سیم‌ها ضربه میزند به سمت بالا میرود و سپس به حالت استراحت باز میگردد. در تکرار سریع کلیدها، این نوع از پیانو عملکرد بهتری از پیانوهای عمودی ارائه میدهند. پیانوهای گرند خود أنواع مختلفی دارند و بیشتر تفاوتشان در اندازه میباشد که خود باعث ایجاد تفاوت صدایی نیز میشود. میتوان به گرند گالری، گرند پارلور، گرند استودیو و بیبی گرند از أنواع آن اشاره کرد. اندازه‌ی طول أنواع این پیانو از حدود ۳ متر تا ۱.۵ متر متغیر میباشد.
- پیانوی آپرایت (Upright)
پیانوی آپرایت نیز نوعی پیانوی آکوستیک میباشد. افرادی که میخواهند پیانوی گرند را در اندازه‌ی کوچکتر داشته باشند ولی صدای پیانوی گرند را دریافت کنند، این نوع از پیانو را انتخاب میکند. این پیانو با عنوان پیانوی دیواری نیز شناخته میشود. رشته‌های سیمی در این پیانو بر خلاف پیانوی گرند بصورت عمودی قرار گرفته اند و به همین علت ارتفاعشان از پیانوهای گرند بیشتر است. این امر باعث میشود تجربه‌ی متفاوت تری نیز از نوازندگی را تجربه کرد زیرا ارتعاش سیم‌ها با روش دیگری انجام میشوند.
- پیانوی کنسول (Console Piano)
پیانوها در طول تاریخ جزئی از فرهنگ برخی جوامع بودند. به همین علت طراحی این ساز علاوه بر ماهیت موسیقیایی خود در برخی انواع مانند پیانوی کنسول ماهیت هنری نیز به خود میگیرد و زیبایی هنری خانه را میتوان با این پیانو دو چندان کرد. صدای پیانوی کنسول بسیار دلنشین بوده و همانند همتاهای آکوستیک خود گستردگی صدای قابل قبولی هم ارائه میدهد. ارتفاع این پیانوها حدودا تا ۱ متر میباشد.
- پیانوی استودیو (Studio Piano)
پیانوی عمودی استودیو از انواع پیانوهای آکوستیک است که انتخاب محبوب موسسه‌ها و مدارس موسیقی است. کیفیت صدای این پیانوها بالا بوده و از سیم‌ها و صفحه‌ی صدای بزرگتری هم بهره میبرد.
- پیانوی اسپینت (Spinet Piano)
کوچکترین نوع دیواری از پیانوها را تحت عنوان پیانوهای اسپینت میشناسیم. نگهداری این پیانوها پر هزینه بوده و معمولا کیفیت و صدای کمتری را ارائه میدهد. افرادی که علاقه دارند پیانوی آکوستیک را در اسکیل کوچکتر داشته باشند پیانوی اسپینت را انتخاب میکنند. ارتفاع این ساز نیز کمتر از ۱ متر بوده و از ۸۹ سانتی متر تا ۹۴ سانتی متر متغیر است.
- پیانوی دیجیتال (Digital Piano)
نوعی دیگر پیانوها که محبوبیت خاص خود را دارد، پیانوی دیجیتال است. این پیانو اشکال و فرم‌های مختلفی دارد. همانند پیانوهای آپرایت یا دیواری استایل عمودی این ساز وجود دارد و هم همانند پیانوهای گرند، أنواع افقی این ساز را میتوان پیدا کرد. بی نیازی از کوک، قیمت کمتر، شکل‌های مختلف، قابلیت حمل آسان از جمله فاکتورهای اصلی انتخاب این ساز توسط نوازندگان است. البته همانطور که در مقدمه اشاره شد به دلیل ماهیت دیجیتال بودن، صدای این ساز مورد تایید برخی از متخصصین نیست.
یکی از کلاس‌های محبوب و پرطرفدار آکادمی موسیقی روشن، کلاس‌های پیانو است. هنرجویان در محیطی هنری و حرفه‌ای با اساتید مجرب میتوانند این ساز را بصورت اصولی یاد گرفته و در مسیر نوازندگی پیانو گام بردارند. انتخاب اساتید در این آموزشگاه با حساسیت خاصی صورت میگیرد و کیفیت یاددهی، اخلاق حرفه‌ای و رزومه از جمله فاکتورهای مهم ما در انتخاب و پذیرش اساتید محترم میباشد.